KHORA First CHURC in Costantinapol
The building, which is referred to as the Kariye Museum, is a church structure that is the center of the Khora monastery, a large building complex during the Eastern Roman Empire and dedicated to Jesus. The name "Khora", which means "rural area" or "out of city", was approved because of the fact that it remained outside of the walls of Constantinos.
Although the exact date of construction was not known, the writer who lived in the end of the 10th century, according to the description of saint Symeon Metaphrastes, in the early period of Christianity, in the year 298, in St. Nikolai (Iznik) It is understood that the area where the Khora monastery is located has begun to gain importance holy graveyard area (necropol)
The monastery of Khora, the sacred cemetery, was reconstructed in 536 at the site of a chapel in ruins by the Emperor Iustinianus (527-565) in the 6th century. According to an unproven claim by Manoil Gedeon on the 229th page of the Byzantine calendar, the monastery was built by Theodoros, the uncle of Theodora, the wife of Iustinianus, in the 6th century but was destroyed by the earthquake of 6 October 557 the emperor built a larger monastery.Later the monastery was used as burial area for important people. With the burial of the Patriarch Germanos, who died in 740, the monastery first appeared in written sources, and the sanctity of the monastery has been increased by the burial of Nikaia metropolitan Theophanes, who died in the 9th century. The structure destroyed during the iconoclast (711- 843) was repaired several times. As a result of the archaeological studies carried out in 1947-1958, it was determined that there were five different construction periods here. and during the period of the 14th century, major construction activities or repairs were made.
It is the eastern side substructure that can reach the present day from the earliest building period covering the period up to the 9th century. It is understood from the grave that this wall was not built as a crypt, but was later used for burial of the dead, as it is understood that the wall technique belongs to the 5th and 6th centuries.
At the end of the iconoclast era, Mikhail Synkellos, who was appointed as the monastery priest after the Nicaean Council in 843, rebuilt the monastery with a great production campaign.The traces of this building in the 9th century can only be seen today at the eastern end of the church. The tomb underneath the Naos floor belongs to this turn covered with a cradle vault.
The use of the Blakhernai Palace in Edirnekapı by the abandonment of the Great Palace during the Komnenos period (1081-1185) and the religious ceremonies held at the Khora Monastery Church, which is close to this, have increased the importance of church. In the last quarter of the 11th century, Maria Doukaina, the mother-in-law of Emperor I. Alexios Komnenos (1081-1118), built a new church on the ruined Khora Monastery. The remains of this structure can be seen in the lower parts of the naos walls under marble coverings. The shape of the structure is not known exactly because the upper structure has not reached much of the daylight.
Isaakios Komnenos, the youngest son of I. Alexios, rebuilt a large part of the monastery in 1120. At the same time, the relatively small dome on the four pillars has been replaced by a single large apse with the three previous apseplans, and the four small columns have been moved, the arches have been collapsed, creating a more monumental interior.
There is little information about the Khora Monastery during the Latin occupation between 1204-1261, but it is understood that the monastery has been ruined during Latin soldiers occupation, if we consider the extensive construction activity of Metokhites.
It is known that the great earthquake in 1296 brought the monastery to ruin. Patriarch I. Athanasios, who lived in the Khora Monastery in the early 14th century, mentioned that the monastery was in a very bad condition.
II. In the Andronikos period (1282-1328), the empire was in a rich aristocratic community that supported art and knowledge, although it was generally in poverty. In this period, Theodoros Metokhites built the Khora Monastery almost from scratch, building a huge and rich library in the monastery. To build or repair a religious institution among the Byzantine aristocracy was considered to be a prestigious investment in this world and a very important investment for the other world on God's behalf.
Theodoros Metokhites is the son of an aristocratic family born in 1270 in Constantinople. His father, Emperor VIII. Mikhael is Palaiologos' ambassador to the Papacy. In 1283 VIII. When Mikhael was reduced from the throne, the Metokhites were sent to exile. Theodoros Metokhites, trained in Hellenic trivium and quadrivium, and also learned ancient philosophy and religion, He became a member of Andronikos and, at the same time, became a member of the Senate as Logothetes, so Logothetes, who was the highest officer in the state bureaucracy after the Emperor, was appointed to the jury. Theodoros Metokhites married her daughter Ioannes Palaiologos, the Emperor's nephew, and established kinship relationships with the Imperial family.
In 1316 he was appointed by the Emperor to restore Khora Monastery, which was under the protection and management of the palace. When the restoration of the monastery was completed in 1321, it was honored with the title of 'Grand Logothete' which is the most important title of the palace. This is indicated by the gilding of the naos on the green background in the painted headings of the two marble records of the large window in the south typhoon. On one side of the head on the left are "ktotor", on the other side "Thedoros", in the side of the other head "logothetes" and on the other side "Metokithes". The Metokhites boasted of the monastery he founded, and especially the large library he built in this monastery. Although there is no definite archaeological data on the building of this library, it is understood from the facts that such a library exists in the monastery, as well as letters sent by Metokhites in his own poems, as well as in the exile, to the priests of the monastery. The Library of the Khora Monastery is known as one of the most important libraries of the Palaiologos revolutionary Constantinople.
The repairs Metokhites made were extensive. The main dome of the church, the two-story annex adjoining the northern side, the inner and outer narthexes and the additional chapel in the south (parekklesion), as well as the marble veneer sheets and mosaics of the naosun, the mosaic decoration of the narthex and the additional chapel frescoes were also built by Metokhites.
Metokhites, a high bureaucrat, wants his reputation in this world to continue after himself. The reconstruction of the Khora Monastery and the fitting of his library show that he thinks of the other world as a good Christian. The rich library will transfer his fame to future generations, as well as the appreciation of God for this great master.
Metokhites are a good Christian, but not intolerant. He took care not to confront the church. He did not favor discussing religious issues, he only preferred to be faithful.
Emperor II. When Andronikos was reduced to the throne in 1328, Theodoros Metokhites was sent to exile by Thracian, Didymotekhos (Dimetoka) by the new emperor. He lived for two years and his sorrows spoke of his years of exile in poems with very complicated literary braids.
When he was allowed to return to Constantinople in 1330 with the help of his father, he went to the Khora Monastery and became a priest in this monastery, using the rights of the khetor. The Metokhites were buried in the tomb in the parekklesi, adjacent to the southern side of the church, in 1332, at the Khora Monastery.
In addition to his achievements in the field of literature and politics, Metokithes has also been successful in iconographic analysis in the chronological harmony of the architectural analysis in the monastery church of Khora, and the splendid mastery and harmony he applied in mosaic and fresco ornamentation. From this point of view, it can be said that the Renaissance movement which started with Giotto (1266-1337) in Italy, and the beginning of a new art movement in Byzantium.
In this period, despite the fact that even in the Four Bibles, the scenes describing Mary's life were not even described in a feature that distinguished Kariye from the other churches, Apocryph is in chronological order by utilizing the Gospels. The Metokhites have added a mystical meaning to the name of Kariye and made the Mary Mosaic depicted as "Chora (meaning lyric in the Latin), the space of the unlimited, the place where the body of the unseen, fit in the mother's womb" and he wrote it in a poem he wrote.
Kariye Bizans'ın ilk kilisesi
Kariye Müzesi olarak anılan yapı, Doğu Roma İmparatorluğu döneminde büyük bir yapı kompleksi olan Khora manastırının merkezini oluşturan ve İsa’ya adanmış olan bir kilise yapısıdır. Konstantinos surlarının dışında kalması sebebiyle binaya Grekçe "Kırsal alan" ya da "Kent dışı" anlamına gelen "Khora" ismi uygun görülmüştür.
Yapının kesin olarak inşa tarihi bilinmemekle birlikte 10.yüzyılın sonlarında yaşamış olan yazar aziz Symeon Metaphrastes’in anlatımına göre Hıristiyanlığın erken dönemlerinde, 298 yılında, Nikomedia (İznik) da 84 müridiyle birlikte şehit edilen Aziz Babylas’ın, 4.yüzyılın başlarında röliklerinin buraya gömülmesiyle Khora manastırının bulunduğu bölgenin, kutsal mezarlık alanı (necropol) olarak önem kazanmaya başladığı anlaşılmaktadır.
Khora manastırı, bu kutsal sayılan mezarlık alanda, 6.yüzyılda İmparator Iustinianus (527-565) tarafından harabe halinde olan bir şapelin yerinde 536 yılında yeniden inşa ettirilmiştir. Manoil Gedeon’un Bizans yortuları takviminin 229. sayfasındaki kanıtlanamayan bir iddiasına göre ise manastır, I. Iustinianus’un eşi Theodora’nın dayısı olan Theodoros tarafından 6.yy ’da inşasına başlanmış ancak daha bitirilemeden 6 Ekim 557 yılında olan depremle yıkılmış, bunun üzerine imparator daha büyük bir manastır inşa ettirmiştir.
Daha sonrada manastır önemli kişilerinin gömü alanı olarak kullanılmıştır. 740 yılında ölen Patrik Germanos’un buraya gömülmesiyle, manastır ilk kez yazılı kaynaklarda yer almış, 9. yüzyılda da ölen Nikaia metropoliti Theophanes’in de buraya gömülmesiyle manastırın kutsiyeti artmıştır. İkonaklast döneminde (711- 843) tahrip olan yapı değişik zamanlarda onarılmıştır. 1947–1958 yıllarında yapılan arkeolojik çalışmalar sonucunda burada beş ayrı yapım dönemi olduğu saptanmış olup, 11.12. ve 14. yüzyıllardaki dönemlerde büyük inşaa faaliyetlerinin ya da onarımların yapıldığı dönemler olduğu arkaya çıkmıştır.
- yüzyıla kadar olan dönemi kapsayan en erken yapı döneminden günümüze ulaşabilen sadece doğu taraftaki alt yapıdır. Duvar tekniğinden 5. ve 6. yüzyıla ait olduğu anlaşılan bu alt yapının bir krypta olarak inşa edilmemiş olduğu, ancak daha sonraki dönemlerde ölülerin gömülmesi için kullanıldığı çıkan mezarlardan anlaşılmıştır.
İkonoklast dönemi sonunda, 843 yılındaki Nikaia Konsili’nin ardından, manastıra başrahip olarak atanan Mikhael Synkellos büyük bir yapım kampanyası ile manastırı yeni baştan inşa ettirmiştir.
- yüzyıldaki bu yapının izleri, bugün sadece kilisenin doğu ucunda görülebilmektedir. Naos döşemesinin altındaki, üzeri beşik tonozla örtülü mezar bu döneme aittir.
Komnenoslar döneminde (1081–1185) Büyük Saray terk edilerek Edirnekapı’daki Blakhernai Sarayı’nın kullanılması ile dini törenlerin buraya yakın olan Khora Manastırı Kilisesi’nde yapılması, kilisenin önemini artırmıştır. 11. yüzyılın son çeyreğinde, harap durumda olan Khora Manastırı’nın üzerine İmparator I. Aleksios Komnenos’un (1081–1118) kayınvalidesi Maria Doukaina yeni bir kilise inşa ettirmiştir. Bu yapının kalıntıları naos duvarlarının alt kısımlarında, mermer kaplamalar altında görülebilmektedir. Üst yapısından günümüze pek bir şey ulaşamamış olduğundan yapının biçimi tam olarak bilinememektedir.
I. Aleksios’un küçük oğlu İsaakios Komnenos, 1120 yılında manastırın büyük bölümünü yeni baştan inşa ettirmiştir. Yapıda, önceki üç apsisli planı tek ve büyük bir apsis ile değiştirmiş, dört sütun üzerinde duran göreceli küçük kubbe, büyütülerek dört köşe payesi ile taşınmış, kemerler daraltılmış, böylece daha anıtsal bir iç mekân yaratılmıştır.
1204–1261 yılları arasındaki Latin işgali süresince Khora Manastırı hakkında pek bilgi yoktur, ancak, Metokhites’in yaptırdığı geniş kapsamlı inşaat faaliyetini düşünürsek, Latin işgali süresince manastırın harap bir hale getirilmiş olduğu anlaşılmaktadır.
1296 yılındaki büyük depremin, manastırı harabeye döndürmüş olduğu bilinmektedir. 14. yüzyıl başlarında Khora Manastırı’nda ikamet eden Patrik I. Athanasios manastırın çok kötü bir durumda olduğundan bahsetmektedir.
II. Andronikos döneminde (1282–1328), imparatorluğun genel olarak yoksulluk içinde olmasına karşın, sanatı ve bilimi destekleyen zengin aristokrat bir toplulukta bulunmaktaydı. Bu dönemde, Theodoros Metokhites, Khora Manastırı’nı neredeyse baştan inşa etmiş, manastırda çok büyük ve zengin bir kütüphane kurmuştur. Bizans aristokrasisi arasında dinsel bir kurumu yaptırmak veya onarmak, onların bu dünyadaki prestijleri, Tanrı katında ise öbür dünya için yapılmış çok önemli bir yatırım olarak düşünülmekteydi.
Theodoros Metokhites, 1270 yılında, Konstantinopolis’te doğmuş, aristokrat bir ailenin oğludur. Babası, İmparator VIII. Mikhael Palaiologos’un Papalık nezdinde ki büyükelçisidir. 1283 yılında VIII. Mikhael tahttan indirilince, Metokhites ailesi sürgüne gönderilmiştir. Sürgünde bulundukları dönemde, Helenik kökenli trivium ve quadrivium eğitimini almış, ayrıca antik felsefeyi ve din bilimini de öğrenen Theodoros Metokhites, 1290 yılında İmparator II. Andronikos’un maiyetine girmiş ve aynı zamanda senato üyesi olarak, Logothetes ünvanı almış, böylece devlet bürokrasisi içinde İmparator’dan sonra gelen en yüksek memurluk olan, hazineden sorumlu Logothetes görevine getirilmiştir. Theodoros Metokhites, kızını İmparator’un yeğeni Ioannes Palaiologos ile evlendirerek, imparatorluk ailesi ile akrabalık ilişkileri de kurmuştur. 1316 yılında İmparator tarafından, sarayın koruması ve yönetimi altında olan Khora Manastırı’nı restore etmesi için ’ktetor’ (bani) olarak atanmıştır. Manastırın restorasyonu 1321 yılında tamamlanınca sarayın en önemli ünvanı olan ’Büyük Logothete’ ünvanı ile onurlandırılmıştır. Bu durum naos güney typhanondaki büyük pencerenin mermerden olan iki kayıtının boyalı başlıklarında yeşil zemin üzerine altın yaldızla yazılarak belirtilmiştir. Sırasıyla soldaki başlığın yan yüzünün birinde "ktetor" diğer yan yüzünde "Thedoros" diğer başlığın yan yüzünün birinde "logothetes" diğer yan yüzde ise "Metokithes" yazılıdır. Metokhites, kurduğu manastır ve özellikle bu manastırda oluşturduğu büyük kütüphane ile övünmekteydi. Bu kütüphanenin binasına ilişkin kesin bir arkeolojik veri bulunmamasına karşın, manastır içerisinde böyle bir kütüphanenin var olduğunu hem Metokhites’in kendi şiirlerinden, hem de sürgündeyken manastırın rahiplerine gönderdiği mektuplardan anlaşılmaktadır. Khora Manastırı’nın Kütüphanesi, Palaiologoslar devri Konstantinopolis’inin en önemli kütüphanelerinden biri olarak anılmaktadır.
Metokhites’in yaptığı onarımlar geniş kapsamlıydı. Kilisenin ana kubbesi, kuzey tarafa bitişik iki katlı ek yapı(Anneks), iç ve dış narteksler ile güneydeki ek şapel (parekklesion), ayrıca naosun mermer kaplama levhaları ve mozaikleri, nartekslerin mozaik dekorasyonu ve ek şapelin freskoları da Metokhites tarafından yaptırılmıştır.
Yüksek bir bürokrat olan Metokhites, bu dünyadaki ününün kendisinden sonra da sürmesini istemektedir. Khora Manastırı’nı yeniden yaptırması ve kütüphanesini donatması onun iyi bir Hıristiyan olarak öbür dünyayı da düşündüğünü göstermektedir. Zengin kütüphanesi ise bu dünyadaki ününü gelecek kuşaklara aktaracak, hem de işlediği bu büyük sevaptan ötürü Tanrı’nın takdirini kazanmasını sağlayacaktı.
Metokhites iyi bir Hıristiyandır, ancak bağnaz değildir. Kilise ile karşı karşıya gelmemeye özen göstermiştir. Dini konuları tartışmaktan yana olmamış, sadece inançlı olmayı tercih etmiştir.
İmparator II. Andronikos 1328 yılında tahttan indirilince , Theodoros Metokhites de yeni imparator tarafından Trakya’ya, Didymotekhos’a (Dimetoka) sürgüne gönderilmiş, iki yıl sürgünde yaşamış, burada yaşadığı acıları, sürgün yıllarını, çok karmaşık edebi örgüsü olan şiirlerinde anlatmıştır.
1330 yılında damadının da yardımlarıyla Konstantinopolis’e dönmesine izin verilince, Khora Manastırı’na gitmiş ve ktetor’luk haklarını kullanarak bu manastırda rahip olmuştur. Metokhites, 1332 yılında, Khora Manastırı’nda ölünce kilisenin güney tarafına bitişik olan parekklesiondaki mezar nişine gömülmüştür.
Metokithes, edebiyat ve siyaset alanındaki başarılarının yanında Khora manastır kilisesindeki gerek mimari çözümleme ve gerekse mozaik, fresko süslemelerinde uyguladığı muhteşem ustalık ve ahenk ile dini tasvirlerin kronolojik bir uyum içinde, ikonografik olarak anlatımlarında da oldukça başarılı olmuştur. Bu açıdan bakıldığında İtalya’da Giotto (1266-1337) ile başlayan Rönesans akımı ile birlikte Bizans’ta da yeni bir sanat akımının başlamasına öncülük ettiği söylenebilir.
Bu dönemde Kariye’yi diğer kiliselerden ayıran bir özellikde Meryem’in hayatını anlatan sahnelerin kabul gören Dört İncil’de dahi anlatılmamış olmasına rağmen, Apokrif İncillerden faydalanılarak kronolojik bir sıra halinde anlatılmasıdır. Metokhites, Kariye’nin adına mistik bir anlam daha katıp, giriş kapısının üzerindeki "Chora (Latince’de rahim anlamındadır), sınırsız olanın mekanı, İsa’nın ana rahmine sığdığı, vücut bulduğu yer" olarak betimlenen Meryem mozaiğini yaptırarak, kiliseyi Meryem’e ithaf etmiş, bunu yazdığı bir şiirde de anlatmıştır.
Reference : ''http://kariye.muze.gov.tr/tr/muze/tarihce/tarihce_15.html''