Bugün sizlere; geçtiğimiz günlerde ülkenin gündemine damga vuran, onlarca hayvanın telef olmasına ve zehirlenmelere yol açan bir hastalıktan bahsedeceğiz.
Şarbon hastalığı belki de şu anda son yılların en büyük gıda skandallarından biri. Yaklaşık 5 gün önce Ankara’nın Gölbaşı ilçesinde özel bir firmaya ait olan çiftlikte, 50 büyükbaş hayvan telef oldu.
Bölgede büyük paniğe neden olan şarbon hastalığı nedeniyle Tarım ve Orman Bakanlığı harekete geçti. 10.000 den fazla hayvana şarbon aşısı yapıldı.
Yine yaklaşık 1 hafta önce Trabzon’un Akçaabat ilçesine bağlı Çolaklı mahallesinde kestikleri kurban etinden yiyen bazı kişiler, ellerinde çıkan derin yaralar nedeniyle hastaneye başvurdu. Gerekli kan örneği alınan kişilerin, yapılan laboratuvar sonuçlarında “negatif” çıktığı tespit edildi.
1-Şarbon Nedir?
Şarbon hastalığı; özellikle koyun ve sığırlarda görülen, insana bulaştığı takdirde çok bulaşıcı, ağır seyreden bir hastalıktır.
2-Şarbonun etkeni; Bacillus anthracis adlı bir bakteridir.
Bu bakteri öylesine güçlü ki, zorlu fiziksel ve kimyasal çevre koşullarına son derece dayanıklı “spor” denilen yapılara sahip.
Bakteriye yüksek ısı kontrolü altında imha edilmeye çalışıldığında olumlu sonuç verirken, sporlarını yok etmek ise hiç kolay değil.
Bacillus antrhracis bakterisi; solunum ve sindirim başta olmak üzere birçok yoldan vücudumuza girerek bizi hasta ediyor.Ciddi enfeksiyonlara neden olan bu bakterinin tedavisi, ancak antibiyotikle mümkün
Hayvanlarda solunum, sindirim, derideki kesik ve yaralar sonucu vücuda yerleşerek, hayvandan insana karşı enfekte etin teması sonucu, kişi şarbon hastalığına yakalanıyor.
3- Şarbonlu hayvanlarla doğrudan temas ya da dolaylı olarak temas etmek
Hayvanlarla uğraşanlar,çobanlar,kasaplar,mezbaha işçileri,veteriner hekimler, dericilik sanayisinde çalışanlar, şarbon yönünden risk grubunu oluşturur.
4- Bu hayvanların etinin yenilmesi, hayvanın kesilmesi sırasında temas edilmesi
Ülkemizde görülen şarbon hastalığı çoğunlukla deri şarbonu oluyor.Eğer şarbonlu bir hayvan kesilirse, derisine temas edilmesi sırasında ve bu hayvanın etini yerken şarbon bakterisi vücudunuza bulaşır.
5- Hastalığın görüldüğü ülkeden hayvan ve hayvan ürünlerini almak,
Kısa süre önce ülkemizde ithal ette skandal yaşandı. Bosna’dan ithal edilen 20 ton et hastalıklı çıktı. Ne yazık ki etler ancak piyasaya sürüldükten sonra hastalıklı olduğu anlaşılabildi.İthal edilen etlerin laboratuvar sonuçlarının beklemeden piyasaya dağıtılıyor oluşu, insanların biliçsizce tüketmesi şarbon hastalığına zemin hazırlar.
6-Şarbon mikrobunun bulaşmasına neden olur
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanlarının yaptıkları açıklamalar doğrultusunda, hayvancılıkla uğraşan kişilerin şarbon hastalığı durumuyla karşı karşıya kaldıkları zaman, hasta hayvanın derisinin yüzülmemesi ve bu hayvanlara otopsi yapılmaması gerektiğini vurguluyorlar.
Ayrıca hayvanın hasta olup olmadığına bakılmaksızın koruyucu önlemler mutlaka alınması gerektiğini ve aşılama programlarının aktif olarak sürdürülmesi gerektiğini bildiriyorlar.
7-Şarbon hastalığı sadece deriye zarar vermez.
Bu bakteri deride sadece derin yaralar ( lezyonlar) oluşturmakla kalmaz, vücudun diğer kısımlarında da etkisini gösterir. İşte gösterdiği etkiler ve bakterinin giriş yolu..
-Akciğer Şarbonu ; bakteri sporlarının solunum yoluyla vücuda giriş yapmasıyla oluşur.Tedavi edilmezse ölüme sebep olabiliyor.
-Bağırsak Şarbonu ; şarbon teşhisi konulmuş bir hayvanın, düzgün pişirilmeden tüketilmesi sonucu oluşmaktadır. Tedavisi sağlanmadığında ölüme sebep olabiliyor.
-Deri Şarbonu ; ülkemizde en çok görülen şarbon türüdür. Bu hastalığının çoğunlukla ilk belirtisi deride belirti vermeye başlamasıdır.
8-Şarbon Hastalığının en tipik belirtileri şunlardır;
Şarbon belirtileri , etkilediği organlara göre değişmekte olup, sınıflandırmak gerekirse şu şekildedir;
Eğer akciğer üzerinde şarbon bakterisi tespit edildiyse; kişide ateş, yorgunluk, soluk alıp vermede güçlük, tedavisi uygulanmadığı takdirde koma ve ölüm gibi sonuçlara sebebiyet veriyor.
Şarbon bakterisi bağırsak üzerinde tespit edildiyse; kişide mide bulantısı, ateş, karın ağrısı, iştah kaybı görülür. Hastalığın tedavisi yapılmadığı takdirde, ölüm riski yüzde 25-60 arasında değişmektedir.
9-Şarbon Tedavisi İçin..
Aşı olmak gerekiyor.
Birleşik Devletler’de kullanılan şarbon aşısının içerisinde, her hangi bir bakteri veya sporu bulunmuyor.
Uzmanlar 18-65 şartlar altında şu şartlarda ki insanlar için aşıyı öneriyor.
-B. Anthracis bakterisi ile çalışan belirli laboratuvar çalışanları,
-Enfekte olan hayvanlarla el temasında bulunanlar,
-Savunma Bakanlığı tarafından belirlenmiş bazı askeri personeller,
-Ve şarbona maruz kalmış aşısız her yaştan insana şarbon aşısı uygulanmaktadır.
10-Son olarak...
Kimlere Şarbon Aşısı Yapılmamalıdır?
Aşağıdaki durumlar söz konusuysa, bu kişilere şarbon aşısı yapılmaz.
Şiddetli, hayatı risk oluşturan alerji; bir doz şarbon aşısı yapıldıktan sonra, şiddetli derecede alerjik reaksiyon gösteren kişilere aşı yapılmaz.
Gebelik hali ya da ihtimali söz konusuysa; şarbon aşısı yapılmaz.
Kendini iyi hissetmeme; eğer şarbon bakterisine maruz kaldığınız için aşı yaptıracaksanız, grip veya soğuk algınlığı dışında, ağır hastalıklar, kendini iyi hissetmeme durumunda aşı olmak yerine iyileşmeyi beklemelisiniz.
Hastalıklardan korunmak istiyorsan,
Yediğine içtiğine dikkat et, güvenilir gıda tüket!