Trt1 pazar sabahlarının gelenekselleşen western kuşağını kaldırdığından beri izleyememiştim kovboy filmlerini. Bunun eksikliğini hissetsem de bir türlü içimden gelmedi bakmak, onun yerine daha başka dizilere tutulmuştum galiba. :)
Bu pazar bir değişiklik olsun istedim ve erkenden kalkıp pc başına geçerek film seçmeye başladım. Konularını okusam da hiçbiri bana cazip gelmemişti. Ta ki o siyah-beyaz fotoğrafı görünceye dek. İçimden bi ses bunu açmamı istiyordu; ama konusu çok yalın gelmişti. Bir posta arabasında geçiyordu tüm film..
Bunları düşünürken çoktan açmışım da haberim yok. 🙆♀️
Birkaç dakika izledim ama filmin içine giremedim, biraz iç karartıcı gelmişti. Durdurdum ve başka filmlere bakmaya başladım ama vazgeçip tekrar döndüm. Bu tam üç kez tekrarlandı, tüm oyuncuların küçük bir arabaya doluşup da olayların başladığı ânâ kadar. Sonrasını beğendim, 'iyi ki pes edip yarım bırakmamış, sonuna dek izlemişim' diye içimde minik bir sevinç oluştu. :)
1939 yapımı, 7.9 IMDb puanlı, orijinal ismi Stagecoach olan ve dilimize Posta Arabası ile manasız şekilde Cehennemden Dönüş olarak çevrilen filmi izlemek adeta geçmişe gitmek gibi değil mi?
79 yıl önceki insanlar, şehirler ve mekânlar oradaymışız gibi sanki oranın havasını kokluyormuşuz gibi karşımızda duruyor bir buçuk saat boyunca. Bu muhteşem bir duygu..
Hele ki filmin siyah-beyaz atmosferi.. İlk başlarda biraz iç karartıcı gelse de insan öyküleri beni kendine bağladı diyebilirim.
Çünkü bu film bir nev'i yol hikâyesiydi. Hani bir insanı tanımak için onunla bir yolculuğa çıkmalısın denir ya işte bu sözün sinema diliyle anlatımı karşınızda duruyor ve sizi bir yerinden yakalayıveriyor. 🙆♀️
Film, yaşlı ve öfkeli bir kadının bir adamı evinden kovmasıyla başlıyor. Daha sonra şapşik hâlleriyle bize sevimli gelen doktorumuz:
"Binlerce gemiyi yakan ve ülkeleri mahveden öfke bu mu acaba sayın bayan?"
diyerek paldır küldür kendini sokakta buluyor. "Bu sevimli bayanlar ne yazık ki kasabanın namusunu koruduklarına inanıyor." derken, ekrana gelen ihtiyar kızların surat ifadeleri beni gülümsetti. :)
Filmin başrolü olan posta arabası yanaşır, içinden bir subayın karısı ve gezgin bir içki tüccarı iner. Yabancılardan hoşlanmayan tüm kasabalı onları izlemektedir. Özellikle çapkın kumarbaz onu takip ederken, masadakilere "Vahşi ormandaki bir meleği daha önce gördünüz mü hiç?" der. :)
İnen adamın içki tüccarı olduğunu öğrenen doktor, hemen yakın markaja alarak onunla ilgilenmeye başlar. Tabii ki adamın çantasındaki viskilerdedir gözü. :)
O sırada dırdır eden karısından bıkmış bir bankeri görürüz. Hayattan beklediği bir şey kalmamışcasına, çantasına kasadaki paraları doldurur.
İsminin Dallas olduğunu öğrendiğimiz güzel sarışın kadın ise doktorun bu kasabadan gitmesini hiç istemez ve yaşamak için nereye giderse gitsin yanından ayrılmayacağını söyler.
İşte bu farklı karakterlerin yolları o küçücük posta arabasında kesişir. Bir sonraki kasabaya gitmek için cehennem gibi bir yerden geçmek zorundadırlar. Kızılderililerin reisi Geronimo savaş ilan etmiştir ve karşılarına çıkan herkesi öldürmekte, evleri yakıp yıkmaktadır. O bölgeden geçerken onlara bir Şerif ve askeri süvari alayı da eşlik edecektir.
Biraz ilerledikten sonra yollarını bir kovboy keser. Bu meşhur Ringo Kid'den başkası değildir. Atı öldüğü için kalan yolu arabayla tamamlamak ister; ama daha önce işlediği suçtan arandığı için Şerif, ayağına gelen bu fırsatı kaçırmak istemez. Bir tutuklu olduğunu ve gideceği yerde hapsedileceğini söylemeyi de ihmâl etmez. Buna itiraz etmeyip kapının dibine oturur. John Wayne'i hiç bu kadar genç hâlinde izlememiştim, çok ilginç sanki hep yaşlı kovboymuş gibi gelirdi bana. 🙆♀️
Böylece arabadakilerin sayısı şoför ve Şerif dahil olmak üzere dokuzu bulur. Bir çiftliğe gelirler at değiştirmek için. Onlara refakat eden askeri birlik, başka bir olay için onlardan ayrılır; artık tek başlarınadırlar..
Diğer kovboy filmlerinde dakikada birkaç kişi ölür, gergin müzikler eşliğinde nefesler tutularak düellolar izlenir; ama bu filmde bunların hiçbiri yoktur. Bir arabada seyahat eden insanların davranışlarının yavaş yavaş değişimi ve iç dünyaları gözlerimizin önüne serilir. Belki de kendimizden bir parça da buluruz onlarda..
Toplumdan dışlanmış ve saygınlığını yitirmiş alkolik bir doktorun, yol boyunca kendi gölgesinden bile korkup eli titreyen içki tüccarının viskilerini içip kendinden geçerek; hiç kimseye hayrı dokunmayacak zavallı bir noktaya gelmesi ile yolculuğun sonundaki doktor aynı kişi olmayacaktı.
Centilmenlik oyunu oynayan çapkın bir kumarbazın, bir subay eşiyle nazik ve kibarca ilgilenmesine rağmen; küçümsediği hayat kadını Dallas'a adeta orada yokmuş gibi davranması, kendini diğerlerinden ayrı görmesi, filmin sonunda onları korumak uğruna hayatını feda etmesine evrilecekti..
Arabadakilerin suçlayıcı gözlerle baktığı, ailesinin intikamını almak isteyen taşralı bir kanun kaçağı olan Ringo Kid'in vicdanlı duruşu, centilmen ve beyefendi halleriyle herkesin Şerif'in bile kalbini kazanması, filmin sonunda sevdiği kadınla özgürlüğe kanat çırpmasını sağlayacaktı..
Bir subayın karısı olmaktan başka övünülecek hiçbir şeyi olmamasına rağmen, herkese tepeden bakıp hakir gören kadın; yolculuğun sonunda onların yardımına muhtaç olacağını nereden bilebilirdi ki..
Subayın öldüğünü sandığından düşüp bayılır ve o küçümsediği Dallas ve ayyaş doktor sayesinde sağlıklı bir doğum gerçekleştirir. Bu sayede yerdeki burnunu da eğilip almaya başlar. :/
Geçmişinden utanan güzel kalpli ve merhamet sahibi Dallas da yaptıklarının karşılığını alır ve hayatının aşkını bulur..
Her sözüyle bize Amerikanın yüzünü bir daha gösteren, hiçbir şeyden memnun olmayan asık suratlı banker de yolculuk sonunda zimmetine para geçirdiğinden tutuklanır. Ama söylediği sözler bize o zamanın zihniyetini göstermeye yeterlidir:
"Bankalar için iyi olan şey, ülkeler için de iyidir."
"Amerika Amerikalılar içindir. Devlet iş adamlarına karışmamalıdır ve ülkenin başkan olarak bir iş adamına ihtiyacı var."
1939'daki bu temennilerini şu an yaşıyor olmaları da ayrı bi olay. :)
Düşük tempoda ilerlerken dramatik şekilde karakterlerin portresini çizen film, Geronimo'nun saldırısıyla birden hızlanır ve muhteşem bir atlı takip sahnesine dönüşür.
Her yerden firlayan atlı apaçiler, bizim küçük posta arabasına ateş ederler. Atların depar attığı sahneyi ve onlara atlamaya çalışırken ezilmekten son anda kurtulan kızılderiliyi nefesini tutarak izlediğini fark edersin. Silahlar konuşur, atlar devrilir, yerlilerden bazıları ölür.
Arabadakilerden de eli silah tutan herkes ateş eder, içki tüccarı doktorun kollarında can verir. Yolculuğun başlarında yaptığı centilmenlik numaraları gerçeğe dönen kumarbaz da hayranlığına saygısını da eklediği subayın karısını korurken vurulmuştur.
Kurşunların bitip de umutların tükendiği anda tabii ki Amerikan askerleri yetişir ya ne olacaktı dimi. :)
Bu kaçma kovalama sahnesi çok heyecanlı da olsa kafama şu sorunun takılmasına engel olamamıştım: "Apaçiler neden arabayı çeken altı ata nişan alıp bu kaçışa bir son vermediler de magandalar gibi sağa sola havaya ateş edip durdular?" 🤷♀️
Bu soruyu filmin yönetmenine de sormuşlar ve tahmin edildiği üzere "Bu filmin sonu olurdu.🙅♀️" demiş, ikna oldum tamam :))
Posta arabası sonunda menzile ulaşır, Ringo Kid ailesini öldürenden intikamını alır ve Dallas'a evlenme teklifi eder.
"Ama beni tanımıyorsun, kim olduğumu bilmiyorsun." diyen gözü yaşlı kadına,
"Bilmek istediğim her şeyi biliyorum." diye cevap vererek gönülleri fetheder. 💜
Baskı ve gerilim altında bir arabaya tıkışmış birbirinden ilginç karakterlerin ruh hâlini ayna gibi yansıtan bir western filmidir bu; ama westernden çok bir yol hikâyesidir. Karakter tahlillerinin bolca olduğu ve kişiliklerin yolculuk sonunda değişime uğradığı bir dramadır. Olaylar o kadar da önemli değildir..
Tam 47 yıl sonra renkli olarak tekrar çekilmesine rağmen siyah-beyazın nostaljik atmosferinin aynı şekilde yakalanamayacağını düşündüğüm bu filmin baştaki buhranlı havasına aldanıp da onu bırakmamışım iyi ki.. 🙆♀️
Birazcık uzun oldu galiba yine..🤦🏻♀️