ماه: تنها قمر زمین

ماه یکی از اجرام آسمانی است که از آسمان مرتب از آسمان زمین عبور می‌کند و همچنین جاذبه‌اش بر روی آبهای سطح زمین تاثیر می‌گذارد.

ماه قمری جامد و نسبتاً بزرگ است و در مداری دایره وار به دور زمین می‌چرخد، آنچنان که همیشه یک طرف ماه رو به زمین و طرف دیگر پشت به زمین است.

ماه اولین جرم آسمانی است که انسان توانست بر روی آن قدم بگذارد. البته قمر زمین با سیاره زمین بسیار متفاوت است. به دلیل کوچک بودن اندازه ماه جاذبه‌اش قدرت کافی برای ایجاد اتمسفر اطراف آن را ندارد، بنابراین هیچ سد محافظی در اطراف ماه وجود نداشته و سطح آن مرتب توسط شهاب سنگ‌هایی با اندازه‌های مختلف درحال بمباران شدن است.

سطح کره‌ی ماه پوشیده از دهانه‌های شهاب سنگی با اندازه‌های مختلف و دشت‌‌های وسیع است. وقتی سطح ماه را از زمین به وسیله دوربین های دوچشمی نگاه می کنیم چشم‌اندازی واضح از لکه‌های سیاه و نماهایی از گود‌ها یا دهانه‌های آتشفشانی و شهاب سنگی بر روی آن دیده می شود. از آنجایی که طول روز بر روی ماه با طول روز بر روی زمین یکسان است ما همیشه یک روی آن را می‌بینیم. فضاپیماها می‌توانند طرف دیگر ماه را نیز برای ما قابل رویت کنند.
طرف دیگر ماه از دریا‌ها، گودها یا دهانه‌های آتشفشانی تشکیل شده است.

سه تئوری درباره پیدایش ماه وجود دارد. تئوری اول اینکه هنگامی که ماه یک جرم آسمانی بوده و زمانی که از نزدیکی زمین رد می شده است، تحت تاثیر جاذبه‌ی زمین، در مداری به دور زمین شروع به چرخش کرده است.

تئوری دوم این است که ماه و زمین دو جرم آسمانی با عناصر اولیه مشابه بوده‌اند که هر دو به دور خورشید در حال چرخیدن هستند.

تئوری سوم این‌است که ماه یک برآمدگی بر روی زمین بوده که با نیروی گریز از مرکز از زمین جدا شده و در مداری دور زمین مستقر شده است.

تئوری دیگری نیز که اخیراً مطرح شده است ترکیبی از سه تئوری قبلی می‌باشد. بر اساس این تئوری، هنگامی که زمین شکل گرفته با یک جسم بزرگ فضایی برخورد کرده و در اثر این برخورد بخشی از جرم زمین جدا شده و قمر ماه را ایجاد کرده است. با این تئوری تفاوت‌های موجود در ساختار میان زمین و ماه را نیز می‌توان توجیه کرد.

ماه به دور زمین در همان جهتی که به دور خورشید می‌چرخد، به گردش خود ادامه می‌دهد. ۲۹ روز طول می‌کشد تا ماه به دور زمین یک دور کامل بزند در این گردش طرف‌های مختلف آن توسط خورشید روشن می‌شود. هنگامی که طرف قابل رویت از زمین توسط خورشید روشن شد آنرا اهله‌ی ماه کامل می نامیم و هنگامی که خورشید طرف دیگر ماه روشن کرد آنرا اهله‌ی ماه جدید می‌خوانیم. به تدریج نقصان گرفتن و کامل شدن، اهله‌ها زمانی روی می‌دهد که نیمی از سطح ماه قابل رویت باشد.

به دلیل میزان پایین جاذبه ماه شخصی که بر روی زمین وزن معادل ۷۰ کیلوگرم داشته باشد، در سطح ماه وزنی معادل یازده و شش دهم کیلوگرم خواهد داشت.

به دلیل برخورد شهاب سنگ ها بر سطح ماه، معمولا سطح ماه را لایه‌ای از غبار و سنگ تشکیل می‌دهد. در سطح ماه فعالیت‌های شدید آتشفشانی نیز که در سال‌ها قبل اتفاق افتاده است قابل رویت است. همچنین از زمین، لرزش‌هایی مشابه زمین لرزه، در سطح ماه قابل رویت است. البته به آن ماه لرزه می‌گوییم!!!