Georges Seurat – I w końcu na Salonie (17)

EN

1280px-Baigneurs_a_Asnieres.jpg

Georges Seurat, Kąpiel w Asnières, 1883-1884, National Gallery w Londynie

W 1884 w Cercle des Arts Libéraux został pokazany szkic, a ostateczna wersja Miejsca kąpieli została zgłoszona na Salon 1884 roku. Jury, ku zaskoczeniu artysty, odrzuciło ją podobnie zresztą jak wiele innych zgłoszonych dzieł. Na tyle dużo, by ich twórcy zdołali zorganizować wystawę i ujawnić się po raz pierwszy jako „grupa artystów niezależnych”. Precedens dla takiego wystąpienia stworzyli wcześniej malarze biorący udział w Salonach Odrzuconych (pierwszy w 1863 roku), wśród których od początku pojawiali się impresjoniści. Obok Seurata w Salonie Niezależnych wzięli udział także malarze, którzy wkrótce razem z nim zaczną tworzyć neoimpresjonizm - nowy kierunek w malarstwie: Charles Angrande, Henri-Edmond Cross, Albert Dubois-Pillet i Paul Signac. Wystawa została otwarta 15 maja 1884, natomiast w grudniu tego roku zawiązane zostało Société des Artistes Indépendants. Miejsce kąpieli umieszczono w niezbyt szczęśliwym miejscu. Zamiast na salach wystawowych obraz zawisł w bufecie! Mimo to niektórzy krytycy go zauważyli.

W Miejscu kąpieli Seurat wykorzystał temat przedstawiany często przez impresjonistów, ale potraktował go zgodnie z wyniesionymi z Akademii zasadami. Obraz poprzedziło powstanie wspomnianych wyżej licznych studiów (dokładnie 13 szkiców olejnych i 10 rysunków). Niewiele wspólnego ze swobodną impresją miała również forma obrazu. Postaci zostały pozbawione cech indywidualnych i wyidealizowane zgodnie z zaleceniami Charlesa Blanca. Blanc w swojej Grammaire des arts du dessin wielokrotnie podnosił wagę malarstwa ściennego i właśnie w estetyce tego rodzaju twórczości jest utrzymane Miejsce kąpieli. Postaci są malowane płasko, założone jednolitym kolorem, trochę jak we fresku. Paul Alexis jako jeden z pierwszych zwrócił uwagę w swojej recenzji na wielokrotnie później przywoływany związek obrazu ze sztuką Puvisa de Chavannesa. Niezależnie od wspomnianych powiązań z malarstwem akademickim, nie umknęły uwagi krytyków jego impresjonistyczne koneksje. W 1886 znalazł się nawet na wystawie francuskich impresjonistów zorganizowanej przez znanego marszanda Paula Durand-Ruela w Nowym Jorku. Postaci na nim przedstawione z pewnością nie należały do klas wyższych, widoczne w tle obrazu kominy fabryk dzielnicy Clichy psują sielski nastrój i przypominają o pracy, jaką być może wykonują niektórzy z przestawionych na obrazie. Na dawnych mapach Paryża słowem baignade określano część nabrzeży Sekwany, gdzie prowadzono do kąpieli psy i konie. Konie w rzece występują zresztą na kilku szkicach do obrazu. Zastanawiający w obrazie Seurata jest brak ruchu i relacji pomiędzy przedstawionymi postaciami. Jak zwraca uwagę Robert L. Herbert, są oni skazani na dzielenie tego rodzju przyjemności, nie tworząc żadnej wspólnoty. Wiele wskazuje na to, że Miejsce kąpieli i rozpoczęta 22 maja 1884 roku w Święto Wniebowstąpienia Niedziela na Grande Jatte były pomyślane jako pendant. Mają identyczne wymiary, tworzą wspólnie dość spójną kompozycję. Co więcej, wydaje się że chłopiec stojący w wodzie woła psa na drugim obrazie, który biegnie w jego kierunku. Decydując się na powyższy temat Seurat sięgał do jeszcze jednej tradycji, grającej istotną rolę w drugiej połowie XIX wieku, wyobrażeń idyllicznych scen towarzyskich, jakie można odnaleźć w rokokowych obrazach Watteau i Bouchera. To pogodne malarstwo było także inspiracją dla dzieł impresjonistów, którzy często przedstawiali grupy swobodnie zachowujących się osób nad wodą.

oarsmen-at-chatou.jpg

Pierre Auguste Renoir, Wioślarze w Chatou, 1879

Z obrazem Seurata bywają porównywane zwłaszcza dzieła Pierre-Auguste'a Renoire'a, na przykład Herbert wymienia obraz Wioślarze w Chatou prezentujący bardzo podobne ujęcie wody i brzegu. Zwraca on uwagę także na dwa odmienne stylowo obrazy o podobnym charakterze: dość akademicki mimo przedstawienia osób we współczesnych strojach obraz Louis-Alexandre'a Dubourga Kąpielisko w Honfleur

les-bains-de-mer-a-Honfleur-alexandre-Dubourg-1869.png

Louis-Alexandre Dubourg Kąpielisko w Honfleur, 1869

i Krainę łagodności Pierre'a Puvis de Chavannesa, obraz przeniknięty poetyckim nastrojem, typowy dla jego twórczości.

311318094342223.png

Pierre Puvis de Chavannes, Kraina łagodności, 1882
Ale temat kąpieli pojawiał się również często w obrazach stricte akademickich, na przykład w Kąpiących się Auguste-Barthélémy'ego Glaize'a.

Miejsce kąpieli jest dziełem dokumentującym początkowy etap poszukiwań kolorystycznych Seurata. Postaci są malowane dość płasko, w obrazie zostały użyte rozmaite odcienie brązów, które później starał się uzyskiwać przy pomocy „melanżu optycznego”. Po przemalowaniu powierzchnia obrazu została nieco rozwibrowana w duchu dywizjonizmu, lecz nie zmieniło ono radykalnie jego charakteru bliskiego malarstwu Puvis de Chavannesa.


George Seurat - Zanim powstał pierwszy obraz (1)
Georges Seurat - Dzieciństwo i szkoła (2)
Georges Seurat - Aman-Jean o Seuracie (3)
Georges Seurat - Debiut na Salonie (4)
Georges Seurat - Puvis de Chavannes (5)
Georges Seurat - Akademicy i impresjoniści (6)
Georges Seurat - Lektury z czasu służby wojskowej (7)
Georges Seurat - Delacroix (8)
Georges Seurat - Ludzie przy pracy (9)
Georges Seurat - Rysunki (10)
Georges Seurat - Debiut na Salonie (11)
Georges Seurat - Kąpiel w Asnières (12)
Georges Seurat - Szkice do „Kąpieli w Asnières” (13)
Georges Seurat - „Kąpiel w Asnières” i jeszcze więcej szkiców (14)
Georges Seurat - I jeszcze więcej rysunków (15)
Georges Seurat - Ile można szkicować? (16)
Georges Seurat – I w końcu na Salonie (17)

H2
H3
H4
3 columns
2 columns
1 column
Join the conversation now
Ecency