Ogromnie ucieszyła mnie decyzja o otwarciu muzeów i galerii sztuki. W pierwszy, a w zasadzie drugi dzień od otwarcia (w poniedziałki polskie muzea są zamknięte) wybrałam się z przyjaciółką na wystawę, którą chciałam zobaczyć wcześniej, ale pandemiczne decyzje pokrzyżowały mi plany. Zawitałam więc ponownie w progach Gmachu Głównego Muzeum Narodowego w Krakowie.
Od wejścia zrobiło się jakoś miło, ponieważ Pani kasjerka zaproponowała nam dobry deal, mianowicie dwie wystawy w cenie jednej. Jako wytrawna koneserka różnorodnych okazji odmówić nie mogłam, i takim sposobem w jedno późne popołudnie odwiedziłyśmy wystawę Szymona Czechowicza i Moc Muzeum. O ten drugiej opowiem co nieco w innym poście.
Szymon Czechowicz obecnie jest lekko niedocenionym twórcą, jeśli chodzi o popularność, ponieważ próżno szukać go na wystawach stałych w muzeach (oczywiście czasem się zdarzy, lecz to są wyjątki), podczas mojej nauki na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych o jego osobie nie usłyszałam ani razu, a zdigitalizowane zbiory MNK posiadają tylko kilka rycin i jeden obraz.
Nie mniej jednak, to twórca szalenie utalentowany, który w swoim okresie był istnym królem w polskim baroku, Malczewskim kościołów (bez zbędnego wrzucania autoportretów w każdym obrazie) i jako intrygująca postać łączy całą Polskę z Kresami (bo jak śmiałabym w czymkolwiek pominąć ukochany Lwów?)
Czechowicz urodził się w Krakowie, 22 lipca 1689 roku jako syn złotnika, Jana. Jego dzieciństwo nie jest do końca znane, prócz jednego faktu - Franciszek Maksymilian Ossoliński (podskarbi wielki koronny, późniejszy marszałek sejmu) dostrzegł jego talenty artystyczne i na dalsze kształcenie wysłał młodego Szymona do Rzymu, na Akademię św. Łukasza - Accademia di San Luca (do XIX wieku szkoła ta uważana była za najlepszą w Europie, pod względem uczenia malarstwa, hafciarstwa, rzeźbienia czy architektury). Rozpoczął tam naukę w 1711 roku. Akademia ta bazowała na wzorcach innej, równie słynnej, florenckiej Accademia delle Arti del Disegno - jednakże rzymska była zdecydowanie bardziej prestiżowa. W kształceniu akademickim kładziono nacisk na rysunek, formę, podnoszenie standardów estetycznych (to właśnie ta szkoła oraz jej system nauczania zapoczątkowały w sztuce nurt akademizmu), anatomię człowieka, skróty perspektywiczne i rysunek, filozofię i teorię sztuki. Do najsłynniejszych artystów związanych z tą akademią możemy zaliczyć Gian Pietro Bellori (prekursora klasycyzmu), Carlo Maratta (najważniejszy profesor, mistrz), Charles Le Brun (na wzorcach rzymskich współzałożył francuską Akademię Królewską), Antonio Canova, czy Bertel Thorvaldsen. Accademia di San Luca kształciła również niewielkie grono kobiet, w tym prawdopodobnie najsłynniejszą z nich - Rosalba Carriera, malarkę okresu rokoko, miniaturzystkę i pastelistkę.
Carlo Maratti, Alfeusz i Aretuza
W 1715 roku Czechowicz maluje do kościoła świetego Stanisława przy Via Delle Botteghe Oscure swój pierwszy znany obraz zatytułowany Ukrzyżowany Chrystus. Kolejne lata nauki przynoszą wiele sukcesów i wspaniałych dzieł, a w szczególności obraz wykonany dla kościoła Chiesa di San Stanislao w 1725 roku Święta Jadwiga Śląska.
po lewej mamy szkic do obrazu z naniesioną siatką, po prawej finalne dzieło
Czechowicz w Rzymie spędził około 30 lat, w roku 1740 powraca do Polski.
W swojej pracowni, artysta zatrudnia pomocników - malarzy, uczniów, rzemieślników. Wpływy te widać w niektórych obrazach, czasem nie ta doskonałych jak dzieła mistrza. Jednakże to właśnie jego rysunki i szkice pokazują naprawdę ogromny poziom warsztatu malarskiego, czasem tylko drobne kreski, czasem szkice i rysunki anatomiczne, lub zapis jakichś pomysłów dla przyszłych dzieł. To właśnie one - te małe formaty - ukazują wielką wrażliwość na formę, światłocień, obserwacje i mistrzostwo Szymona Czechowicza.
