W ostatnie dwa dni roku 2023 przeszedłem żółty szlak Muszynka-Żegiestów. Po zakończeniu szlaku spotkałem się z moją grupką, która dotarła tu pociągiem z Muszyny. Przez 3,5 godziny oczekiwania na pociąg powrotny, przeszliśmy cały Żegiestów-Zdrój wzdłuż i wszerz. Dwa razy. I jeszcze był czas na kawę. Żegiestów - perełka w dolinie Popradu, która próbuje odzyskać swoją dawną świetność.

Plan

Moje wyprawy zawsze mają zaplanowaną trasę. Tym razem po prostu czekaliśmy na pociąg i trasa powstała spontanicznie. Na mapie poniżej trasa spaceru jaki mogę zarekomendować by zobaczyć całe uzdrowisko. Początek i koniec na stacji PKP Żegiestów-Zdrój, duża część trasy wzdłuż drogi DW971 (jest chodnik). Całość poniżej 6km. Do mojej propozcyji warto dodać ścieżkę przyrodniczą "Łopata Polska" - znajduje się w zakolu Popradu przy sanatorium "Wiktor". Można też rozważyć powrót po słowackiej stronie rzeki - ale wtedy trzeba zaplanować przynajmniej pół dnia (15km - mapa na końcu artykułu).

Trasa spaceru ”Żegiestów - perełka w dolinie Popradu” (ok 6km, 170m podejść, większość chodnikiem) — *Trasa spaceru "Żegiestów - perełka w dolinie Popradu" (ok 6km, 170m podejść, większość chodnikiem)*

Stacja Kolejowa Żegiestów-Zdrój

Stacja kolejowa, choć mała i wydaje się nieciekawa, zasługuje na uwagę. Kolej do Żegiestowa dotarła w 1876 roku - jest to linia łącząca Nowy Sącz przez Piwniczną-Zdrój i Muszynę z miejscowością Plaveč na Słowacji (i dalej do miasta Poprad).

Ta linia kolejowa na odcinku Piwniczna-Zdrój - Muszyna jest inżynierskim arcydziełem. Wciśnięta między Poprad a strome zbocza Beskidu Sądeckiego, wije się wzdłuż rzeki. Między stacją Żegiestów-Zdrój a Andrzejówką szlak kolejowy przebija się przez góry tunelem (podkreślam wybudowanie tej linii kolejowej w latach 1873-76!). Do budowy linii kolejowej w górskim terenie, wzdłuż Popradu, sprowadzono włoskich robotników. Jeden z nich, Franco Cechini, będzie cichym bohaterem spaceru "Żegiestów - perełka w dolinie Popradu".

*Posadzka na stacji kolejowej Żegiestów-Zdrój. Foto: Ela*

Dom Zdrojowy

Z dworca wychodzimy schodami na poziom drogi i kierujemy się w prawo. Pierwszym przystankiem na trasie spaceru jest Dom Zdrojowy, wybudowany w latach 1926-29, wg projektu znanego architekta, prof. Adolfa Szyszko-Bohusza (znany z wielu budynków w Krakowie; kierował m.in. odnową Wawelu; zaprojektował też "Zameczek Prezydenta" w Wiśle).

Dom Zdrojowy zamyka wąską dolinę potoku Szczawnego pomiędzy górami Czerszla i Kiczera. Potok zabudowano by płynął pod ziemią. Wyżej znajduje się odwiert oraz pijalnia wód mineralnych "Anna". Nazwa potoku nie jest przypadkiem - odkryte tu wody mineralne to szczawy.

Pijalnia zdrojowa ”Anna” — *Pijalnia zdrojowa "Anna"*

Zainteresowanym historią budynku polecam obszerny artykuł na stronie uzdrowiska. W skrócie - po licznych perypetiach, zniszczeniach wojennych, nacjonalizacji w czasach PRL i prywatyzacji - obecnie trwają prace mające przywrócić budynkowi dawną świetność, a jednocześnie unowocześnić i przystosować do obecnych wymagań kuracjuszy. W 2015 r. bracia Józef i Stanisław Cechini rozpoczęli gruntowny remont Domu Zdrojowego. Nazwisko nie jest przypadkowe - bracia są w prostej linii prawnukami Franco Cechini, który po zbudowaniu linii kolejowej nie wrócił do słonecznej Italii. Oddał swoje serce pięknym polskim górom (a precyzyjniej - pięknej góralce Michalinie Boryczkównie). Po 150 latach jego potomkowie przywracają świetność Żegiestowa-Zdrój.

Wnętrze pijalni wód ”Anna”. Foto: Ela — *Wnętrze pijalni wód "Anna". Foto: Ela*

Kościół św. Kingi

Na wysokiej skarpie, powyżej domu zdrojowego, znajduje się kościół pw. św. Kingi. W XIX wieku Żegiestów (położony nieco dalej w dół biegu Popradu) był wsią w całości Łemkowską, z cerkwią grecko-katolicką (zdjęcie poniżej - cerkiew nie leży na proponowanej trasie spacer "Żegiestów - perełka w dolinie Popradu", polecam jednak jej odwiedzenie, gdyż to jedyna zachowana w Polsce murowana cerkiew w stylu bojkowskim). Nie było w niej kościoła rzymsko-katolickiego.

Cerkiew pw. św. Michała Archanioła w Żegiestowie (obecnie kościół rzymsko-katolicki pw. św. Anny) — *Cerkiew pw. św. Michała Archanioła w Żegiestowie (obecnie kościół rzymsko-katolicki pw. św. Anny*)

Popularność uzdrowiska spowodowała konieczność budowy dla kuracjuszy i pracowników zdroju nowej świątyni. Żegiestów-Zdrój nie ma wiele miejsca na rozbudowę. Kościół zbudowano w 1907r, na wąskiej półce skalnej wysoko nad Popradem. Patronką została związana z Sądecczyzną św. Kinga (księżna krakowska, żona Bolesława Wstydliwego).

Na kościele znajduje się tablica upamiętniająca księdza Władysława Gurgacza, kapelana "żołnierzy wyklętych", zamordowanego przez komunistów. Beskidomaniacy mogą kojarzyć jego nazwisko z Halą Łabowską - przed schroniskiem znajduje się jego pomnik.

*Tablica pamięci ks. Władysława Gurgacza*

Willa Orlątko

Drogą od kościoła prowadzi niebieski szlak Żegiestów - Leluchów. Dojdziemy nim do wiaty, a w miejscu gdzie szlak stromo podchodzi pod Czerszlę, znajdziemy przepiękną willę "Orlątko".

Gdy podziwialiśmy budynek, podeszła babcią z wnuczką i psem. Babcia okazała się... właścicielką tej pięknej willi. Zbudowana 100 lat temu w stylu "szwajcarskim", willa jest obecnie jedynym drewnianym budynkiem zachowanym w uzdrowisku. Z willi można dojść niebieskim szlakiem do pijalni wód "Anna". Jeśli jednak traktujemy wycieczkę spacerowo, to nie polecam - szlak jest tam bardzo wąski i stromy. Można wrócić drogą prowadzącą do willi.

Dolina Popradu - widok spod willi ”Orlątko”. Foto: Ela — *Dolina Popradu - widok spod willi "Orlątko". Foto: Ela*

Droga nad Popradem

Teraz czeka nas przejście chodnikiem wzdłuż drogi Muszyna-Piwniczna (DW 971). Idziemy wysoko nad Popradem i po obu stronach widzimy budynki zdrojowe - albo "wiszące" nad rzeką, albo "wciśnięte" w skałę. Najlepiej pokazuje to zdjęcie z początku tej relacji, dlatego pozwolę sobie umieścić je jeszcze raz.

*Panorama Żegiestowa-Zdrój. W dole po lewej Poprad, w centrum, w dali - kościół św. Kingi. Po prawej odnowiona willa Filip (z charakterystyczną zieloną wiatą)*

Po drodze zobaczymy kilka budynków, które firma Cechini przywraca do życia. Są to m.in. domy "Warszawianka", "Żegotka", "Prometeusz", "Zamek". Część wygląda na dopiero co ukończone, niektóre - zniszczone i opuszczone, czekają aż nadejdzie ich czas. Warto do tych budynków podejść - firma Cechni umieściła na nich tabliczki z notką historyczną. Nie mam niestety wszystkich zdjęć - trudno uchwycić właściwą perspektywę. Na stronie uzdrowiska jest kilkadziesiąt dobrej jakości zdjęć, w tym wykonane z drona.

Willa ”Warszawianka” — *Willa "Warszawianka"*

Sanatorium "Wiktor"

Sanatorium "Wiktor" to modernistyczny obiekt wybudowany w latach 1934–1936 u podstawy zakola Popradu - Łopaty Polskiej. Nazwa pochodzi od imienia prezesa koncernu naftowego "Małopolska", inwestora ośrodka. Obiekt spodobał się niemieckim okupantom - w czasie wojny nazywał się "domem Goeringa" i był miejscem spotkań dygnitarzy NSDAP...

Przed budynkiem sanatorium zaczyna się ścieżka przyrodnicza "Łopata Polska". Pominięta w mojej relacji ze względu na porę roku, ale jeśli jesteście tam wiosną / latem, zdecydowanie polecam rozszerzenie spaceru. W zakolu Popradu swoje gniazda ma wiele ptaków. Łopata Polska to nazwa niewielkiego przysiółka - Poprad tworzy w tym miejscu dwa "półwyspy", kształtem przypominające łopaty. Na prawym brzegu jest Łopata Polska, na lewym - Słowacka.

"Wiktor" to obecnie jedyne miejsce w uzdrowisku gdzie można zjeść. Byliśmy tam w ostatni dzień roku i trwały przygotowania do zabawy sylwestrowej dla gości obiektu. Restauracja była więc nieczynna, ale na szczęście była otwarta kawiarnia. Ogrzaliśmy się przy kawie. Pani z kawiarni - jak się okazało rodowita Żegiestowianka - wyposażyła nas w broszury, mapki i ciekawostki. Pozwoliła też skorzystać z punktu widokowego znajdującego się na dachu budynku. Pogoda 31 grudnia nie była szczególnie widokowa, ale zdjęcie poniżej i tak pokazuje potencjał tego miejsca. Żegiestów - perełka w dolinie Popradu!

Widok na dolinę Popradu z dachu sanatorium ”Wiktor” — *Widok na dolinę Popradu z dachu sanatorium "Wiktor"*

Żegiestów - perełka w dolinie Popradu. Podsumowanie

Zwykle w tym miejscu umieszczam podsumowanie wycieczki, z podaniem odległości, czasu przejścia i ciekawych miejsc. Nasza trasa miała 6km, choć w kilka miejsc trafiliśmy dwukrotnie. Aby bez pośpiechu zapoznać się z klimatem Żegiestowa-Zdrój, proponuję poświęcić minimum 2 godziny. Przy dobrej pogodzie polecam dodanie ścieżki przyrodniczej, a jeśli mamy minimum pół dnia - powrót po słowackiej stronie Popradu (kładki pieszo-rowerowe są w Andrzejówce oraz we wsi Żegiestów. Poniżej proponowana mapka takiego spaceru (ponad 15km i 300m podejść).

Propozycja spaceru po Żegiestowie-Zdrój z powrotem ścieżką rowerową po słowackiej stronie Popradu.

This post was first published on my blog [//]:# (!pinmapple 49.365229 lat 20.782771 long d3scr)

⚪ANDY SHAUF ☄"QUIET LIKE YOU ☄